Een overzicht van wetenschappelijke artikelen
Sarah J. Peterson, Anne R. Cappola, M. Regina Castro, Colin M. Dayan, Alan P. Farwell, James V. Hennessey, Peter A. Kopp, Douglas S. Ross, Mary H. Samuels, Anna M. Sawka, Peter N. Taylor, Jacqueline Jonklaas, Antonio C. Bianco
An Online Survey of Hypothyroid Patients Demonstrates Prominent Dissatisfaction.
Een online onderzoek, gehouden door de American Thyroid Association en in juni 2018 gepubliceerd. Conclusie: A subset of patients with hypothyroidism are not satisfied with their current therapy or their physicians. Higher satisfaction with both treatment and physicians is reported by those patients on DTE.
(DTE is natuurlijk schildklierhormoon)
Karin van Weel en anderen
Klachten bij de behandeling van hypothyreoïdie
In januari 1989 maakte de actie ‘Medicijnlijn’ van de Consumentenbond duidelijk dat er een flink aantal hypothyreoïdiepatiënten waren die klachten hadden sinds de overstap op een T4-preparaat. Ook bij de toenmalige Schildklierstichting Nederland (SN) kwamen veel klachten binnen, waaronder vermoeidheid, gewichtstoename en spier- en gewrichtspijn. En in Groningen klopte in 1990 een patiënte met hypothyreoïdie aan bij de toenmalige Wetenschapswinkel voor Geneesmiddelen (inmiddels ‘Wetenschapswinkel voor Geneeskunde en Volksgezondheid’, onderdeel van het UMCG). Zij gaf aan dat zij sinds haar overstap op Thyrax onverklaarbare en aanhoudende klachten had. Haar verhaal leidde in 1992 tot publicatie van het rapport Klachten bij de behandeling van hypothyreoïdie door Karin Weel en anderen.
Rapport: Klachten bij de behandeling van hypothyreoïdie
Ellen Molewijk, Eric Fliers, Pierre Zelissen, Koen Dreijerink, Fatima Choukeri, Tamim Haqparast, Masih Habibi, Arash Amirshahi, Emir Hajdarevic, Ad van Dooren
Quality of life, activities of daily living, symptoms and satisfaction with treatment and care in treated hypothyroid patients vs controls: Preliminary results of a large Dutch study.
In 2015 is er een online enquête gehouden naar kwaliteit van leven en tevredenheid over de behandeling en zorg bij hypothyreoïdie patiënten. Deze enquête is een initiatief van de Hogeschool Utrecht in samenwerking met het UMC Groningen, het UMC Utrecht, het AMC en de SON.
U vindt hier de voorlopige resultaten
Hoang TD, Olsen CH, Mai VQ, Clyde PW, Shakir, MK
Desiccated thyroid extract compared with levothyroxine in the treatment of hypothyroidism: a randomized, double-blind, crossover study.
U vind het artikel in het Engels op PubMed.gov
Baisier W V, Hertoghe J, Eeckhaut W
Thyroid Insufficiency. Is Thyroxine the Only Valuable Drug?
J Nutrit and Environ Medicine 2001, Vol. 11, No. 3: Pages 159-166
Baisier et al. doen de aanbeveling om een behandeling met natuurlijk schildklierhormoon te starten bij patiënten met symptomen die zouden kunnen wijzen op hypothyreoïdie, ondanks een normale uitslag van de gebruikelijke schildkliertests. De auteur onderzocht het resultaat van de behandeling bij 40 elders met T4 voorbehandelde patiënten en bij 298 onbehandelde patiënten. In beide met natuurlijk schildklierhormoon behandelde groepen trad een vergelijkbare klinische verbetering op.
Hertoghe, Eekhout
Thyroid insuffiency. Is TSH the only diagnostic Tool?
(J Nutr Envir Med 2000;10, 105-113)
Hertoghe en Eekhout stellen dat TSH vooral feedback heeft met serum T4 en niet zozeer met serum T3, terwijl het welbevinden van de patiënt afhankelijk is van het vrije T3 dat beschikbaar is binnen de cellen. Hypothyreoïdie-patiënten zijn echter vaak niet in staat om het inactieve T4 om te zetten in het actieve T3 als gevolg van een gebrek aan 5’-deiodinase in de lever en de nieren, zodat de toediening van T4 weliswaar het serum TSH niveau kan corrigeren, maar de patiënt lang niet altijd voorziet van de T3 die nodig is om de symptomen te doen verdwijnen.
Lowe, J. C.
Stability, Effectiveness, and Savety of Desiccated Thyroid vs Levothyroxine: A Rebuttal to the British Thyroid Association
Thyroid Science 4(3):C1-12, 2009
In dit artikel weerlegt Lowe de conclusies van de Executive Committee of the British Thyroid Association, n.l. dat levothyroxine veiliger, stabieler en effectiever zou zijn dan natuurlijk schildklierhormoon.
Oudere studies
Zes al wat oudere studies waarin de effecten van synthetische hormoonsuppletie worden vergeleken met de effecten van natuurlijke hormoonsuppletie.
Vergelijkend onderzoek tussen natuurlijk en synthetisch schildklierhormoon is de laatste decennia uit economische overwegingen niet meer verricht, terwijl de kwaliteit van het natuurlijk hormoon aanzienlijk is verbeterd.
- Sawin CT, Hershman JM, Fernandes-Garcia R et al.
A comparison of thyroxine and desiccated thyroid in patients with primary hypothyroidism,
Metabolism 27 (10):1518-1525, 1978 - Singh, S.P., Feldman, E.B., and Carter, A.C.
Desiccated thyroid and levothyroxine in hypothyroidism: comparison in replacement therapy.
J. Med., 72(9):1045-1048, 1972 - Felt, V. and Nedvidkova, J
Comparison of treatment with L-thyroxine and a dried thyroid gland preparation in patients with hypothyroidism
Vnitr. Lek., 28(11):1067-1073, 1982 - Kosowicz, J., Horst-Sikorska, W., Lacka, K., et al.
Outcome of treating hypothyroidism with thyreoideum
Pol. Tyg. Lek, 48(27-28):599-602, 1993 - Krenning, E.P., Docter, R., Visser, T.J., et al.
Replacement therapy with L-thyroxine: serum thyroid hormone and thyrotropin levels in hypothyroid patients changing from desiccated thyroid to pure thyroxine substitution therapy
Neth. J. Med., 28(1):1-5,1981 - Gorowski, T., Pucilowska, J. and Wernic, K.
Comparative effects of desiccated thyroid gland and sodium salt of L-thyroxine in the treatment of hypothyroidism
Pol. Tyg. Lek., 44(32-33):768-770, 1989
Enkele studies waaruit blijkt dat toediening van synthetisch schildklierhormoon, zelfs als de TSH waarde is genormaliseerd, lang niet altijd tot het verdwijnen van de klachten en symptomen leidt. Met name psychologische klachten persisteren.
- Walsh, J.P., Shiels, L., Mun Lim, E.E., et al.
Combined thyroxine/liothyronine treatment does not improve well-being, quality of life, or cognitive function compared to thyroxine alone: a randomized controlled trial in patients with primary hypothyroidism.
J. Clin. Endocrinol. Metab., 88(10):4543-4550, 2003. - Sawka, A.M., Gerstein, H.C., Marriott, M.J., et al.
Does a combination regimen of thyroxine (T4) and 3,5,3'-triiodothyronine improve depressive symptoms better than T4 alone in patients with hypothyroidism? Results of a double-blind, randomized, controlled trial. - Saravanan, P., Chau, W.F., Roberts, N., et al.
Psychological well-being in patients on ‘adequate’ doses of L-thyroxine: results of a large, controlled community-based questionnaire study.
Clin. Endocrinol. (Oxf.), 57(5):577-585, 2002. - Lowe, J.C.
Thyroid hormone replacement therapies: ineffective and harmful for many hypothyroid patients
Thyroid Science, 1(1):C1-21, 2006 - Walsh, J.P.
Dissatisfaction with thyroxine therapy: could the patients be right?
Curr. Opin. Parmacol., 2:717-722, 2002 - Wiersinga WM,
Do we need still more trials on T4 and T3 combination therapy in hypothyroidism?
Eur J Endocrinol 2009 Dec; 161 (6):955-9. Epub 2009 Oct